تهران 16 خرداد 1390 (مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد)— سی سال بعد از همه گیر شدن ایدز وگذشت 10 سال از اجلاس ویژه مجمع عمومی ملل متحد در باره اچ آی وی/ایدز، رهبران جهان دوباره به منظور بررسی پیشرفت و طراحی برای آینده پاسخ جهانی به ایدز از 8 لغایت 10 ژوئن 2011برابر با 18 لغایت 20 خرداد ماه جاری در”اجلاس بلند پایه مجمع عمومی درباره ایدز” در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک گردهم می آیند. اين اجلاس فرصت ويژه ای برای مرور پيشرفت ها و دستاوردهای کشورها فراهم نموده و مسير آینده پاسخ جهانی به ایدز را ترسيم می نمايد.
جمهوری اسلامی ايران تا کنون دستاوردها و توفيقات چشمگيری در زمينه پيشگيری و کنترل ايدز بدست آورده که مورد توجه جدی جامعه بين المللی قرار گرفته است.
پيش زمينه بيماری ايدز در ايران
ورود ایران به مرحلۀ متمركز با افزایش شیوع اچ‌آي‌وي در مصرف کنندگان تزریقی مواد در اوائل دهۀ هشتاد رخ داد. با جلب حمايت سياست‌گزاران و اتخاذ تصميمات كليدي در امر كاهش آسيب، فعاليت‌هاي بسيار مفيدي در زمينۀ ارايه و گسترش خدمات پیشگیری از اچ‌آي‌وي در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد و زندانیان انجام شد. نشانه های جدی وجود دارد که این اقدامات حداقل باعث کُند شدن شیب رشد همه گیری در این گروه جمعیتی شد. اما هنوز هم بروز موارد جدید اچ‌آي‌وي در مصرف کنندگان تزریقی مواد رخ می دهد. مطالعات در دنیا نشان داده که می توان انتقال اچ‌آي‌وي در مصرف کنندگان تزریقی مواد را تقریباً متوقف کرد. برای این کار باید پوشش برنامه های کاهش آسیب در مصرف کنندگان تزریقی مواد را گسترش و کیفیت آن را به بالاترین حد ممکن رساند.
بر اساس سیستم ثبت موارد شناخته شده در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اولین مورد ابتلا به اچ آی وی در ایران در سال 1365 گزارش شد. از آن پس تا سال 1374 در گزارش های سالیانه، موارد شناخته شده افزایش اندک و تدریجی داشته است. در سال 1374 با شناسایی همه گیری در برخی از زندان های کشور، موارد شناخته شده یکباره افزایش چشمگیری یافت و این سیر صعودی تا سال 1383 ادامه یافت. در طی آن سال، کل موارد شناخته شده به حداکثر رسید، سپس طی دو سال بعدی، تعداد کل این موارد روندی رو به کاهش داشت.
جمهوری اسلامی ایران، همگام با 188 کشور عضو سازمان ملل متحد در خرداد ماه 1380 (ژوئن 2001)، به پیشگیری و کنترل اچ آی وی و ایدز متعهد شد. این کشورها در نشست سال 1385 نیز با تأکید بر تعهد قبلی خود، بر دامنه این تعهد افزودند.
برنامه راهبردی کشوری پیشگیری و کنترل اچ آی وی و ایدز
سومين برنامه کشوری پیشگیری و کنترل اچ آی وی و ایدز چارچوب عمل برای پيشگيری و کنترل اين بيماری را در سطح کشور ترسيم می نمايد. این برنامه با توجه به تجارب حاصله از اجرای برنامه های اول و دوم، با رویکردی کاملاً علمی و اجرایی و با مشارکت بين بخشی با حضور دست اندرکاران مختلف قوه مجريه و قضاييه و ساير سازمان ها و ارگان های ذیربط در سال 1389 تدوین و در حال اجراست.
پیش بینی روندها برای افق 1404
هدف کلی جمهوری اسلامی ايران برای افق 1404 توقف گسترش عفونت اچ آی وی و ایدز و معکوس نمودن روند رشد آن است. اهداف اختصاصی مشخصی در چارچوب برنامه کشوری پيشگيری و کنترل ایدز جهت نیل به این هدف کلی تعیین گردیده است.
دستاوردها و افتخارات
• معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولین کشور منطقه که تمامی خدمات پیشگیری، مراقبت و درمان افراد مبتلا به اچ آی وی و ایدز در آن رایگان است.
• جمهوری اسلامی ایران از سال 2008 به مدت 3 سال عضو هيات هماهنگ کننده برنامه ریزی برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمينه ايدز (UNAIDS) بوده است. با تلاش های وزارت محترم امور خارجه، کشور جمهوری اسلامی ایران از سال 2012 مجدداً در هیات فوق عضويت خواهد داشت.
• تقدير و تشويق مدير اجرايی برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمينه ايدز در مورد برنامه های پیشگيری مراقبت و درمان ايدز
• تقدیر و تشویق سازمان جهانی بهداشت از تجربه موفق را اندازی مراکز مشاوره بیماری های رفتاری در کشور
• معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان پایه گذار راهبرد همکاری مشترک با زندان ها و اجرای موفق برنامه ها در زندان ها از سوی سازمان جهانی بهداشت
• معرفی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بهترین الگو در منطقه آفریقای شمالی و مدیترانه شرقی در زمینه برنامه های پیشگیری و کنترل اچ آی وی و ایدز در ميان مصرف کنندگان تزريقی مواد.
***
منابع:
1- گزارش جمهوري اسلامي ايران دربارۀ پايش اعلاميۀ تعهد مصوب اجلاس ويژۀ مجمع عمومي سازمان ملل متحد در زمينۀ اچ‌آي‌وي و ايدز، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، 1388
2- دستاوردها، چالش ها و افق های پیش روی نظام سلامت جمهوری اسلامی ايران، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، شورای سياست گذاری، 1389
3- گزارش موارد ثبت شده HIV/AIDS سه ماهه سوم سال 1389 در جمهوری اسلامی ایران، مرکز مديريت بيماريهای واگير وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
پيشگيری و مراقبت اچ آی وی در مصرف کنندگان تزريقی مواد در جمهوری اسلامی ايران، مروری بر بهترين تجربه، سازمان جهانی بهداشت، 2008
