گرفتار مهاجرت: دشواری‌های پناهجویان در میان تلاش‌ها برای مهار جریان‌های مهاجران غیرقانونی
با رشد جریان‌های مهاجرت و افزایش و نگرانی‌ها درباره امنیت، و در شرایطی که خط بین
قربانیانی که از تعقیب و آزار می‌گریزند و مهاجرانی که در جستجوی فرصت‌های اقتصادی
هستند، نامشخص‌تر می‌شود موضوع پناهندگی به محافظت بیشتر نیاز می‌یابد.
موضوع اصلی
در سال‌های اخیر، با رسیدن
تعداد مهاجران، در دنیایی که به سرعت جهانی می‌شود، به حدود 200 میلیون نفر، تفاوت
های مهم بین مهاجران، پناهجویان و آوارگان نامشخص شده است. به گفته کمیساریای عالی
سازمان ملل در امور پناهندگان، این وضع میزان فزاینده‌ای از «خستگی از پناهندگان»
در بخش های گوناگون جهان به همراه آورده است که حمایتی را که کنوانسیون 1951 سازمان
ملل در نظر بود برای پناهندگان و پناهجویان فراهم سازد، محدود و در موارد بسیاری
تضعیف کرده است. در حالی که مهاجرت غیرقانونی و (تامین) امنیت، مسائلی هستند که هیچ
کشوری نمی‌تواند آنها را نادیده بگیرد، کارگزاری پناهندگی ملل متحد تاکید می‌کند
سیاست‌های کنترلی باید بین مهاجران غیرقانونی که در جستجوی فرصت‌های اقتصادی بهتر
هستند و افرادی که به حمایت بین المللی از پناهندگان نیاز دارند، تمایز قائل شود.
کمیساریای عالی می‌گوید
متاسفانه، تعداد روزافزونی از کشورهای صنعتی ـ و همچنین بعضی از کشورهای در حال
توسعه ـ چنین تمایزهایی قائل نمی‌شوند. به پناهجویان، به حد فزاینده‌ای، نه به
عنوان پناهندگانی که از آزار و تعقیب می‌گریزند و به این علت مستحق حمایت هستند،
بلکه به عنوان «افرادی غیرقانونی»، تروریست‌ها و جنایتکاران بالقوه نگریسته می‌شود.
اما، حقیقتی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، این است که پناهجویان و پناهندگان فقط
نسبت بسیار کوچکی از ده‌ها میلیون انسان در حال انتقال امروز را تشکیل می‌دهند و با
این حال آنان را به حد تفکیک ناپذیری با مساله مهاجرت بین المللی مرتبط می‌سازند.
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان می‌گوید: «در شرایطی که دولت‌ها و رای
دهندگان قادر نیستند بین قربانیان تعقیب و آزار و کسانی که مرتکب اعمال خشونت آمیز
تروریستی می‌شوند، به درستی تمایز قائل شوند، نیازی ضروری برای حمایت از اصل
پناهندگی وجود دارد».
موقعيت
پناهندگی
· اندیشه
پناهندگی، از ویژگی‌های همیشگی تاریخ بشر، به تدریج در حقوق بین الملل گنجانده شده،
که اوج آن ایجاد کنوانسیون پناهندگان مربوط به موقعیت پناهندگان، در سال 1951 و
پروتکل آن در سال 1967 است. تا نیمه دوم سال 2005، بیش از 146 کشور از 191 کشور عضو
سازمان ملل متحد به این اسناد بین المللی پیوسته بودند، اسنادی که مورد حمایت و
نظارت کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان قرار دارند.
·
این اصول مدون پناهندگی، حقوق و تعهدات مربوط به کسانی را مشخص کرد که مجبور شده‌اند
کشور خود را ترک کنند و به علت ترسی موجه از تعقیب و آزار به علت «نژاد، دین، ملیت،
عضویت در یک گروه اجتماعی یا داشتن عقیده سیاسی خاص» نیازمند حمایت بین المللی
هستند.
· تقاضای
پناهندگی در کشورهای صنعتی برای چهارمین سال پیاپی در سال 2005 به شدت کاهش یافت.
مجموع تعداد تقاضاهای پناهندگی تسلیم شده در سال 2005 حدود 336 هزار مورد یا 15
درصد کمتر از سال‌های قبل بود.
· بیشترین
کاهش در تعداد پناهجویان در پنج سال گذشته در خارج از اروپا به ثبت رسید. تقاضاهای
پناهندگی از کانادا و ایالات متحده در سال 2005، از سال 2001، 54 درصد کمتر بود در
حالی که تقاضای پناهندگی از استرالیا و نیوزیلند در همین دوره 75 درصد کاهش یافت.
·
بزرگترین گروه پناهجویان در سال 2005 از صربستان و مونته نگرو بودند که شامل
پناهجویان کوزوو می‌شد.
· نسبت
پناهندگی مردم عراق و هاییتی، در میان 10 ملیتی که بیش از دیگران پناهنده می‌شوند،
در سال 2005 بیشترین افزایش، هر دو 27 درصد، را داشت در حالی که کاهش تعداد
پناهجویان از افغانستان و ترکیه ادامه یافت.