سومالی: تشدید عوارض خشکسالی بر اثر خلاء امنیتی
در مقابل فرآیند صلح شکننده و دورنماهای امیدبخش برای آشتی، ناامنی پایدار در
بسیاری از قسمتهای سومالی نشان دهنده دشواریهای فزاینده در زمینه امور بشردوستانه
در شرایطی است که سومالی با عوارض بدترین خشکسالی خود در یک دهه، مبارزه میکند.
موضوع اصلی
در شرایطی که کارگزاریهای امدادی سازمان ملل متحد درباره منطقه شاخ آفریقا هشدار میدهند، جایی که بیش از 8 میلیون نفر در معرض خطر شدید بر اثر خشکسالی نابود کننده قرار دارند، اوضاع در یکی از کشورهای گرفتار خشکسالی، یعنی سومالی، همچنان نیازمند توجه ویژه و فوری است. با وجود بعضی پیشرفتهای اخیر به سمت ایجاد دوباره دولت مرکزی، ناامنی مداوم، مبارزه با عوارض خشکسالی را بسیار دشوار و روند آشتی ملی را پیچیدهتر میکند و سومالی را در برابر بی ثباتی تازه به ویژه آسیب پذیر میسازد. کریستیان بالس لو ـ اوله سن، قائم مقام هماهنگ کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد برای سومالی میگوید: «دو عنصر، یعنی فرآیند صلح سیاسی از یک طرف، و اوضاع مخاطره آمیز بشردوستانه از طرف دیگر، دو انگیزه متفاوت به شمار میروند اما، با هم ارتباط دارند». وی میافزاید: «سومالی با شدیدترین اضطرار مربوط به خشکسالی دهه مواجه است، که در صدر اوضاع قرار میگیرد. اوضاعی که غیر از آن نیز دشوارترین شاخصها برای توسعه انسانی را دارد». شورای امنیت سازمان ملل متحد در مارس نگرانی فزاینده خود را درباره کمبود شدید امکانات و وسایل زندگی و ناامنی روزافزون مدنی و غذایی ابراز داشت و به همه رهبران سومالی تاکید کرد دسترسی کامل و بدون ممانعت به امداد بشردوستانه و همچنین ایمنی امدادگران بشردوستانه را تضمین کند.
امروز، حدود 2 میلیون و 100 هزار نفر سومالیایی به طور کامل به کمک بین المللی وابسته اند. تعجب آور نیست که بیشتر تقاضای اخیر سازمان ملل برای کمکهای بشردوستانه برای منطقه شاخ آفریقا، یعنی 327 میلیون دلار از مجموع 426 میلیون دلار، برای سومالی است. اما، امدادگران با دشواریهای منحصر به فردی برای رسیدن به همه نیازمندان مواجه هستند زیرا آنان در معرض تهدیدهای مداوم، راهزنی دریایی، آدم ربایی و بستن راهها قرار دارند. بدون کمک، در مناطق خشک جنوبی ممکن است هر ماه 10 هزار تا 12 هزار نفر بمیرند و بیش از 80 درصد چهارپایان کشور از دست بروند. در گزارش اخیر سازمان ملل هشدار داده شد: با کاهش ذخایر مواد غذایی، اتکای فزاینده به کمک خارجی بیشتر میشود، رقابت برای این منابع کمیاب افزایش مییابد، که این امر به افزایش درگیریها در میان اقوام، آدم ربایی، غارت کاروانها، باج گیری و افزایش تقاضاها برای «حق حفاظت» منجر خواهد شد.
موقعيت
سومالی
·
نباریدن باران در چند سال پیاپی به ویژه بر جوامع گله داری و کشاورزی – گله داری،
که ناچارند فواصل طولانی را برای یافتن علفزار برای حیوانات خود طی کنند، اثر
گذاشته است. در این حال، کاهش محصولات کشاورزی باعث افزایش شدید قیمت موادغذایی، به
ویژه غلات شده است.
·
2 میلیون و 100 هزار نفری که وابسته به کمک هستند 25 درصد جمعیت سومالی را تشکیل
میدهند و شامل 400 هزار آواره در داخل کشور هستند. اگر به این مشکل رسیدگی نشود
بسیاری از آنان در خطر مردن از سوء تغذیه قرار دارند. خانوادهها در بعضی نواحی 70
تا 80 درصد پول اندکی را که دارند صرف خرید فقط آب میکنند.
·
بیش از هزار کارمند ملی و بین المللی از تمام کارگزاریهای ملل متحد در این کشور
کار میکنند. اما هیچ کارمند بین المللی در شهرهای مهم موگادیشو و کیسمایو حضور
ندارد.
·
بیش از 80 درصد مدرسه ها در نواحی دچار خشکسالی، در کشوری که فقط 20 درصد کودکان در
شرایط عادی به آموزش و پرورش دسترسی دارند، بسته است.
·
امنیت، همچنان بزرگترین چالش برای فرآیند صلح سومالی است و همچنین به تاثیر بر
اوضاع وخیم بشردوستانه تاثیر میگذارد که خشکسالی منطقهای آن را بدتر کرده است.
دولت مرکزی انتقالی در امر غلبه بر اختلافها بین جناحهای گوناگون سومالی پیشرفتهای
قابل توجهی داشته است، اگر چه چند عامل میتوانند فرآیند صلح شکننده را دچار مشکل
کنند. درگیریهای اخیر در موگادیشو و حضور چند گروه شبه نظامی مسلح در نزدیکی «بایدوآ»،
محل استقرار موقت دولت، تنشها را تشدید کرده است. رهبران و دولت مرکزی انتقالی
سومالی با یاری کمک دهندگان مشغول رسیدگی به ضرورت مهار این گروهها، و تامین غذا،
آب و پناهگاه برای آنان هستند.