شهركهاي اسراييلي در سرزمينهاي فلسطين اشغالي
مخالفت سازمان ملل متحد با سياست شهرك‌سازي اسراييلي‌ها، 1979
اسراييل از اوايل دهه 1970 در سرزمينهاي فلسطيني و ديگر مناطق عربي كه از سال 1967 اشغال كرد، اقدام به شهرك‌سازي نموده است. در سال 1979، شوراي امنيت و مجمع عمومي اقدام صورت گرفته از سوي اسرييلي‌ها در خصوص شهرك‌سازي در سرزمينهاي اشغالي فلسطينيان را نقض حقوق بين‌الملل ـ كنوانسيون چهارم 1949 ژنو ـ‌و قطعنامه‌هاي سازمان ملل متحددانست. شوراي امنيت در قطعنامه 446 در تاريخ 22 مارس 1979، اعلام كرد سياستها و اقدامات اسراييل كه به شهرك‌سازي در سرزمينهاي فلسطيني و ديگر مناطق عربي اشغالي از سال 1967، مشغول شده است اعتبار قانوني ندارد و مانعي جدي در راستاي دستيابي به صلح عادلانه و طولاني مدت درخاورميانه محسوب مي‌شود. شوراي امنيت از طريق همين قطعنامه، كميسيوني متشكل از سه عضو غيردائم خود ـ بوليوي، پرتغال و زامبيا ـ به وجود آورد تا وضعيت مربوط به شهرك‌سازي در سرزمينهاي اشغالي از جمله بيت‌المقدس را بررسي نمايد.
اين كميسيون بر خلاف درخواستهاي مكرر نتوانست در راستاي انجام مأموريت خود همكاري حكومت اسراييل را به دست آورد. اين كميسيون در گزارش 12 ژوييه 1979 خود، به پيامدهاي شهرك‌سازي اسراييل براي جمعيت محلي اعراب پرداخت كه از آن جمله مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود: آوارگي جمعيت عرب، تسخير زمينها و منابع آبي، تخريب منازل، تبعيد افراد و فشار مستمر بر آنها براي مهاجرت ـ به منظور فراهم آوردن فضا براي شهرك‌نشينان جديد، تغييرات شديد و نامتناسب در الگوي اجتماعي جمعيت عرب كه ماهيت جغرافيايي و جمعيت‌شناختي سرزمينهاي مورد نظر را به شدت تغيير داد كه اين امر نقض كنوانسيون چهارم ژنو محسوب مي‌شود.
دومين گزارش كميسيون در تاريخ 4 دسامبر 1979، به شوراي امنيت ارائه شد. كميسيون در بخش پاياني اين گزارش دوباره تأكيد نمودكه سياست شهرك‌سازي اسراييل كه بر خلاف تصميمات و تقاضاهاي شوراي امنيت همچنان ادامه دارد، با تعقيب صلح در اين منطقه هم‌خوان نيست. اين كميسيون در گزارش سوم خود در تاريخ 25 نوامبر 1980 دوباره بر كامل بودن بخش پاياني در گزارش پيشين تأكيد و بر بهره‌برداري اسراييل از منابع طبيعي سرزمينهاي اشغالي تمركز داشت. اين گزارش هيچ‌گاه از سوي شوراي امنيت مورد بررسي قرار نگرفت.
مجمع عمومي در اواخر دهه 1990 دهمين نشست اضطراري خود را براساس قطعنامه (5) A 377 ـ مورخ 3 نوامبر 1950 تحت عنوان ″اتحاد براي صلح″ برقرار كرد. توجه مجمع به ويژه به تصميم اخير حكومت اسراييل مبني بر شروع ساخت و ساز شهركهاي اسراييلي در جبل ابوغنيم (Abu Ghneim) واقع در بيت‌المقدس شرقي و ديگر مناطق استوار بود كه اين اقدام، عملي نامشروع در نظر گرفته شد. مجمع عمومي در آن نشست در قالب قطعنامه‌اي كه در تاريخ 25 آوريل 1997 به تصويب رسيد، از دبيركل خواسته بود ″ به وضعيت نظارت داشته باشد و در فاصله دو ماه پس از تصويب قطعنامه در مورد اجراي قطعنامه فعلي به ويژه در مورد توقف ساخت شهركهاي جديد در جبل ابوغنيم و ديگر اقدامات نامشروع اسراييل در بيت‌المقدس شرقي اشغالي و ساير سرزمينهاي اشغالي فلسطين گزارشي را (به مجمع) ارائه دهد. ″
دبيركل در گزارش 26 ژوئن 1997 خود اظهار داشت كه مطابق اطلاعات موجود سازمان ملل متحد، به تاريخ20 ژوئن 1997، اسراييل ساخت شهركهاي جديد اسراييلي در جبل ابوغنيم را متوقف نساخته است.
گزارشگر ويژه كميسيون حقوق‌بشر در مورد شهركها در سال 2000
طبق گزارشي كه درمورد وضعيت حقوق بشر در مناطق فلسطيني از سوي گزارشگر ويژه كميسيون حقوق‌بشر در تاريخ 15 مارس 2000 ارائه شد، اسراييل از سال 1967 حدود 60 درصد از كرانه باختري، 33 درصد از نوارغزه و تقريباً 33 درصد از زمينهاي فلسطينيان در بيت‌المقدس را براي استفاده عمومي، نيمه عمومي و خصوصي توقيف ساخته است تا از اين راه مناطق نظامي، شهركها و مناطق صنعتي را به وجود آورد، برجاده‌هاي كمربندي و افراد مظنون نظارت دقيق‌تري داشته باشد و از ″زمينهاي دولتي″ تنها براي اسراييل استفاده نمايد. يافته‌هاي حاصل از گزارش گزارشگر ويژه كه پس از بازديدهاي گسترده وي از سرزمينهاي اشغالي فلسطين به دست آمد، از اين قرار است:
· اسراييل 19 شهرك در غزه، 158 شهرك در كرانه باختري و دست‌كم 16 شهرك در بيت‌المقدس اشغالي در دست دارد.
· اسراييل تنها در سال 1999، 44 پست بازرسي جديد دركرانه باختري ايجاد نموده است.
· نيروهاي اشغالگر اسراييل بارها تخريب تنبيهي و شديدي را در مورد خانه‌هاي فلسطينيان كه فاقد مجوز هستند و همچنين تخليه اجباري كل روستاها به اجرا درآورده‌اند. از سال 1987، 16700 فلسطيني (از جمله 7300 كودك) به همين شيوه خانه‌هاي خود را از دست داده‌اند.
· اسراييل در سال 1999، 31 خانه فلسطينيان در بيت‌المقدس شرقي و 50 خانه در كرانه باختري را تخريب كرده است.
· اقدامات اشغالگرانه اسراييل بر محيط زيست سرزمينهاي اشغالي فلسطينيان تأثير مي‌گذارد كه از آن جمله مي‌توان به تخريب تجهيزات زيرساختاري، توقيف زمينها، كاهش منابع آب، ريشه‌كن ساختن درختها، تخليه زباله‌هاي سمي و ديگر آلاينده‌ها اشاره كرد.
گزارشي ديگر كه دراكتبر 2000 از سوي كميته ويژه بررسي اقدامات تأثير گذار اسراييل بر حقوق بشر مردم فلسطين و ديگر اعراب سرزمينهاي اشغالي ارائه شده، به موضوعات مشابهي اشاره داشت.
گسترش شهركها و شبكه جاده‌اي اسراييل، زنگ هشدار را براي كميته حقوق فلسطينيان به صدا درآورد. اين كميته در گزارش سال 2000 براعتقاد راسخ خود مبني بر اينكه سياست و اقدامات شهرك‌سازي اسراييل همچنان عامل اصلي ايجاد لطمه شديد بر روند صلح است، مجدداً تأكيد ورزيد. مجمع‌عمومي به‌گونه‌اي مشابه در قطعنامه 20 اكتبر 2000 اظهار داشت كه همه شهركهاي اسراييلي در مناطق اشغالي فلسطين ازجمله بيت‌المقدس نامشروع است و مانعي براي صلح محسوب مي‌شود. همچنين [مجمع] خواستار جلوگيري از اقدامات خشونت‌آميز و نامشروع شهرك‌نشينان اسراييلي شده بود.