انتفاضه(قيام) 1987ـ1993
انتفاضه، 1987
شرايط سرزمينهاي فلسطيني كرانه باختري و نوار غزه از جمله بيت‌المقدس كه شامل بيش از بيست سال اشغال نظامي، سركوب‌سازي و توقيف زمينها است، منجر به شروع قيام ـ انتفاضه‌ـ در دسامبر 1987 شد. فلسطينيان از تمام طبقات جامعه شامل جوانان، تجار، كارگران، زنان و كودكان به تظاهرات گسترده، تحريم‌هاي اقتصادي، مقاومت در مقابل پرداخت ماليات و اعتصابها پيوستند تا به مخالفت با اشغال نظامي سرزمين خود بپردازند و خواستار استقلال ملي شوند.
كميته اجراي حقوق انكار‌ناپذير مردم فلسطين، كميته ويژه بررسي اقدامات اسراييل تأثير‌گذار بر حقوق بشر مردم فلسطين و ديگر اعراب سرزمينهاي اشغالي و آژانس اقدام و امداد سازمان ملل متحد براي آوارگان فلسطين در خاورنزديك (آنروا UNRWA) با دقت شرايط را دنبال مي‌كردند.
اين كميته گزارشهايي را در مورد اقدامات خشن؛ از جمله، استفاده از مهمات جنگي عليه تظاهركنندگان و ضرب و شتم تنبيهي ارائه داد كه (طبق گزارش، اين اقدامات) از سوي دولت اشغالگر به كار گرفته مي‌شد. بين سالهاي 1987 و 1993، بيش از 1000 فلسطيني كشته شدند و دهها هزار نفر مجروح گشتند. هزاران فلسطيني بازداشت، هزاران نفر به زندانهاي اسراييل منتقل و بسياري ديگر از سرزمينهاي فلسطين اخراج شدند. اين گزارش به نمونه‌هايي از بدرفتاري و شكنجه در زندان، استفاده مرگ‌بار از گاز اشك‌آور و استفاده بيش از حد از مهمات جنگي، ضرب‌و شتم و ديگر اقدامات خشن اشاره مي‌كند. همچنين اسراييل به اشكال متعدد از تلافي جمعي مانند تخريب منازل، تحميل (قانون) منع رفت و آمد براي مدت زمان طولاني و اقدامات اقتصادي محدود كننده، متوسل شده است.
با به تعطيلي كشانده شدن مدارس و دانشگاهها براي مدت طولاني و ممنوع شدن تمهيدات غيررسمي آموزشي، سيستم آموزشي دچار وقفه شد. خدمات اجتماعي محدود شد و رسانه‌هاي گروهي و سازمانهاي مدني، غيرقانوني اعلام شدند. دهها هزار درخت پر محصول ريشه‌كن شدند و محصولات نابود گشتند. اين گزارشها بيان مي‌دارد كه اقدامات خشونت‌بار و تعرض آميز شهرك‌نشينهاي اسراييلي، چه از لحاظ گستره و چه از لحاظ شدت (عمل)، افزايش يافته است. فلسطينيان در اين وضعيت سعي‌كرده‌اند تا به رغم تمام مشكلات بر تنگناهاي شديد اقتصادي از راه تكيه بر اقتصاد مبتني بر جامعه خود فايق آيند.
شوراي امنيت، مجمع عمومي و دبيركل نسبت به اقداماتي كه از سوي نيروهاي اشغالگر عليه انتفاضه صورت مي‌گيرد، با نگراني شديد واكنش نشان داده‌اند. از هنگام آغاز قيام كه با قطعنامه 605 شوراي امنيت مورخ 22 دسامبر 1987 همراه شد، مسئله راهكارهاي ممكن جهت دستيابي به امنيت و حمايت از فلسطينيان در سرزمينهاي اشغالي مطابق با كنوانسيون چهارم ژنو مربوط به حمايت از افراد غيرنظامي در هنگام جنگ ـ مورخ 12 اوت 1949 ـ از اهميت خاصي برخوردار گشت. شوراي امنيت در آن قطعنامه ″سياستها و اقدامات اسراييل، قدرت اشغالگر، كه ناقض حقوق بشر مردم فلسطين در سرزمينهاي اشغالي است، و به ويژه آتش گشودن ارتش اسراييل را كه منجر به كشته و زخمي شدن غيرنظاميان بي‌دفاع فلسطيني شده بود، به شدت محكوم ساخت.″
شوراي امنيت به دنبال تصويب قطعنامه (1987) 605 چهار قطعنامه ديگر، به ويژه در مورد مسئله اخراج فلسطينيان از سرزمينهاي اشغالي به تصويب رساند. شورا در قطعنامه‌هاي 607 مورخ 5 ژانويه 1988، 608 مورخ 14 ژانويه 1988، 636 مورخ 6 ژوييه 1989 و 641 مورخ 30 اوت 1989 از اسراييل خواست از اخراج غيرنظاميان فلسطيني دست بكشد و بازگشت مطمئن و بي‌درنگ افراد اخراج شده را به سرزمينهاي اشغالي فلسطيني فراهم آورد.
اعضاي شوراي امنيت در يادداشتي به رئيس اين شورا در 26 اوت 1988 گفتند كه آنها شديداً نگران وخيم‌تر شدن روز افزون اوضاع سرزمينهاي فلسطيني از جمله بيت‌المقدس هستند كه از سال 1967 به وسيله اسراييل اشغال شده است. به ويژه آنها نگران وضعيت حاد و نگران كننده ناشي از بسته شدن مناطق، تحميل منع آمد و شدها و افزايش پي‌در‌پي تعداد مجروحان و كشته‌شدگان هستند. اعضاي شوراي امنيت بر اين اعتقاد بودند كه وضعيت سرزمينهاي اشغالي، پيامدهاي شديدي براي تلاشهاي مربوط به دستيابي به صلح همه‌جانبه، عادلانه و پايدار در خاورميانه به همراه داشته است.
برخي از اقداماتي كه از سوي شوراي امنيت براي حمايت مطمئن از فلسطينيان مطابق با كنوانسيون چهارم ژنو صورت گرفته، به تصويب نرسيده است كه علت آن عدم اجماع در بين اعضاي دايمي بود. به هر حال، شوراي امنيت در 20 دسامبر 1990، به اتفاق آرا از دبيركل خواست تا بي‌درنگ تلاشهاي جديدي را براي نظارت و بررسي وضعيت غيرنظاميان فلسطين تحت اشغال اسراييل به عمل آورد و از اسراييل خواست تا اين كنوانسيون را در تمامي سرزمينهاي اشغالي به كار گيرد. اسراييل كارايي قانوني اين كنوانسيون را نپذيرفت، در عين حال آن را به طور دوفاكتو مورد پذيرش قرار داده است.