بیست و پنج سال پیش انفجاردر چرنوبیل موجب اشاعه ابری از رادیو اکتیو در اروپا و سایه آن بر سراسر جهان گردید. امروز فاجعه در نیروگاه اتمی فوکوشیما دایچی ژاپن همچنان در حال گسترش است که موجب افزایش وحشت و مشکلات گردیده است.
اینجانب چند روز پیش در بازدید از چرنوبیل شاهد بودم که هنوز نیروگاه مرگ آور اما پوشیده در بتن است. شهر نیز ساکت و مرده، خانه ها خالی و در حال تخریب هستند. تمامی جهان مردمی که این شهررا زمانی دوست داشتند، به فراموشی سپرده اند.
بیش از 300 هزار نفر به دلیل فاجعه چرنوبیل آواره شدند و تقریبا شش میلیون نفر تحت تاثیر آن قرار گرفتند. منطقه جغرافیایی به مساحت ایتالیا و یا کشور خود من یعنی جمهوری کره آلوده شده بود.
خواندن در مورد چرنوبیل مقوله ای بسیار متفاوت از نزدیک مشاهده کردن آن است. برای من این تجربه عمیقا تکان دهنده بود و تصویر آن سال ها در ذهن ام باقی خواهد ماند. این واقعه یاد آور ضرب المثل اکراینی برای من بود: “هیچ چیز مهم ترازغم دیگری نیست” این ضرب المثل برای فاجعه هسته ای نیز مصداق دارد. هیچ چیزی مهم تر از رخ داد فاجعه در کشور دیگر نیست.
همانطور که به گونه ای درد آور تجربه می کنیم، فاجعه هسته ای مرز نمی شناسد. فاجعه هسته ای تهدیدی برای سلامت بشریت و محیط زیست است. فاجعه هسته ای موجب افت اقتصادی می شود که بر تولیدات کشاورزی، تجارت و خدمات جهانی اثر می گذارد.
لحظه آن فرا رسیده تا عکس العمل نشان داده شود یعنی زمان بحث واقعی جهانی. برای بسیاری از افراد انرژی اتمی منبعی پاک و انتخابی منطقی در عصر کمیابی منابع است. در عین حال ثبت وقایع این پرسش ها را مطرح می کند آیا ما به طور دقیق هزینه ها و مخاطرات را محاسبه کرده ایم؟ آیا ما تمام تلاش خود را برای ایمنی مردم به کار گرفته ایم؟
برای اینکه پی آمد ها فاجعه آمیز هستند وایمنی باید در اولویت قرار گیرد. برای اینکه اثرات فجایع هسته ای فرا مرزی هستند. این موارد باید در سطح بین المللی مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرند.
به همین دلیل بعد از سفر به اکراین در بیست پنجمین سالگرد این فاجعه، اینجانب راهبرد پنج ماده ای بهبود ایمنی هسته ای برای آینده ارائه می دهم:
نخست: زمان آن فرارسیده تا تمامی استاندارد های ایمنی در سطوح ملی و بین المللی از بالا تا پایین مورد بازنگری مجدد قرار گیرند.
دوم: ما باید اقدامات آژانس بین الملل انرژی اتمی را در زمینه ایمنی هسته ای تقویت نماییم.
سوم: ما باید توجه دقیق تری بر رابطه بین فجایع طبیعی و ایمنی هسته ای داشته باشیم. تغییرات آب و هوایی یعنی وقوع رخداد های اقلیمی عجیب ودر عین حال شدید. همزمان با افزایش تعداد تاسسیسات هسته ای در دهه های آتی، آسیب پذیری ما نیز افزایش خواهد یافت.
چهارم: ما باید تحلیل جدید سود آوری از انرژی هسته ای ارائه دهیم که در آن عامل هزینه آمادگی در برابر فجایع و جلوگیری از آن، همچنین پاکسازی در زمان فاجعه در نظر گرفته شده باشد.
پنجم ونهایتا: ما نیازمند ایجاد ارتباط قویتر بین ایمنی هسته ای و امنیت هسته ای هستیم. در هنگامی که تروریست ها به دنبال مواد هسته ای هستند ما می توانیم با اطمینان بگوییم یک نیرو گاه هسته ای که برای جامعه خود ایمن تر است، همچنین برای جهان نیز از امنیت بیشتری برخورداراست.
بازدید اینجانب از چرنوبیل اولین دیدارم از مکانی هسته ای نبود. سال گذشته به سمیپالاتینسک در قزاقستان یعنی مکان آزمایش های اتمی اتحاد جماهیر شوروی سابق رفتم. تابستان گذشته در ژاپن با بازماندگان انفجار اتمی ناکازاکی و هیروشیما دیدن کردم.
من به این مکان ها رفتم تا بر اهمیت خلع سلاح تاکید ورزم. برای چند دهه، گفتگوها خواستار توافق برای محدود کردن (و شاید نهایتا امحای) سلاح های اتمی بوده است. در سال گذشته، ما شاهد پیشرفت دلگرم کننده ای بوده ایم.
با یاد چرنوبیل و حالا فاجعه فوکوشیما، باید ذره بین های خود را دقیق تر کنیم. در عین حال باید ایمنی هسته ای را به همانگونه جدی بگیریم که به سلاح های هسته ای اهمیت می دهیم.
جهان به تازگی ناظر تاریخچه ای از حوادث بوده است. زمان آن فرارسیده با حقایق روبرو شویم. ما مدیون شهروندان خود هستیم و باید به آنان بالا ترین معیار های آمادگی و پاسخ در برابر وضعیت اضطراری را در عمل ارائه داده و امکانات نوین را از راه ساخت و ساز و به گونه ای عملی برای آنان طراحی نماییم.
مسائل نیرو و ایمنی هسته ای دیگر به تنهایی سیاست ملی نیست. این مسائل منافع عموم مردم جهان را شامل می شود. ما نیازمند معیارهای بین المللی برای ساخت، ضمانت های توافق شده برای ایمنی عمومی، شفافیت کامل و سهیم شدن اطلاعات بین ملت ها هستیم.
اجازه دهید میراث چرنوبیل را به خاطر بسپاریم. درمیان سکوت در چرنوبیل، شاهد بازگشت علائم حیا ت در آنجا بودم. سپر جدید حفاظتی در محل صدمه دیده نصب شده است. مردم در حال بازگشت هستند. اجازه دهید آخرین ابر های چرنوبیل را پراکنده کنیم و آینده بهتری را به مردمی ارائه دهیم که زیر سایه آن درمدتی طولانی به سربرده اند.
