فصل پنجم
شناسايي فزاينده حقوق فلسطيني‌ها از سوي مجمع عمومي
توجه بين‌المللي به مسئله فلسطين در دهه‌هاي 1950
و اوايل دهه 1960 بيشتر معطوف به موضوع آوارگان و درگيريهاي بين دولتي بود. اما پس
از جنگ 1967، مسئله فلسطيني‌ها در بستر سياسي گسترده‌تري مورد توجه قرار گرفت.
فلسطيني‌ها فعاليت براي دستيابي به حقوق ملي خود را دوباره احيا كردند و سازمان
آزاديبخش فلسطين (ساف) كه در سال 1964 تأسيس شده بود، در سال 1968 منشور ملي جديدي
را ارائه كرد. اين سند اشعار مي‌داشت جامعه بين‌المللي در ايفاي مسئوليت خود در
قبال فلسطين شكست خورده و لذا نبرد براي استيفاي حقوق فلسطيني‌ها بايد تداوم پيدا
كند.
گنجاندن مجدد مسئله فلسطين در برنامه‌كاري مجمع عمومي، 1974
مجمع‌عمومي در دسامبر 1969 پذيرفت كه مسئله
آوارگان عرب فلسطيني ريشه در انكار حقوق مسلم آنان طبق منشور سازمان ملل و اعلاميه
جهاني حقوق‌بشر دارد. 56 دولت عضو در سپتامبر 1974 پيشنهاد كردند مسئله فلسطين به
عنوان موضوع در برنامه‌كاري مجمع‌عمومي گنجانده شود. آنها اشاره كردند مسئله فلسطين
و سرنوشت و وضعيت مردم فلسطين بيش از 20 سال است كه به عنوان موضوعي مستقل و
جداگانه در برنامه‌كاري مجمع قرار نگرفته است. پيشنهاد اين عده پذيرفته شد و از آن
پس مسئله فلسطين دوباره بخشي از برنامه‌كاري مجمع عمومي شد.
مجمع عمومي در قطعنامه 22 نوامبر 1974 مجدداً حقوق
انكار ناپذير مردم فلسطين را مورد تأييد قرار داد كه اين حقوق شامل حق خودمختاري
بدون دخالت خارجي، حق استقلال ملي و حاكميت و حق بازگشت به خانه و در اختيار گرفتن
داراييها مي‌شد. از آن زمان به بعد، هر ساله حقوق مردم فلسطين دوباره مورد تأييد
مجمع‌عمومي قرار گرفته است.
عضويت ناظر ساف، 1974
همچنين مجمع عمومي در سال 1974 در روند اعطاي مقام
ناظر به ساف از اين سازمان دعوت كرد به عنوان نماينده مردم فلسطين در جلسات مجمع
مشاركت كند. بعدها، مقام ناظر بودن ساف در تمام ارگانهاي سازمان ملل گسترش يافت.
سپس، مجمع‌عمومي در قطعنامه 177/43 به تاريخ 15
دسامبر 1988، بيانيه اعلام تشكيل دولت فلسطيني از سوي شوراي ملي فلسطين را به رسميت
شناخت. مجمع‌عمومي نياز به توانمند كردن مردم فلسطين جهت اعمال حاكميت بر سرزمينهاي
اشغالي از سال 1967 به بعد را مجدداً تأييد كرد. مجمع عمومي همچنين تصويب كرد از
اين به بعددر نظام سازمان ملل به جاي عنوان سازمان آزاديبخش فلسطين از عنوان
فلسطين استفاده شود و از هر نوع تعصب نسبت به عضويت ناظري و كاركرد سازمان آزاديبخش
فلسطين در نظام سازمان ملل اجتناب شود.
10 سال بعد در سال 1998، مجمع‌عمومي در قطعنامه
250/52 مورخه 7 ژوييه، تصميم گرفت علاوه بر موقعيت ناظري، حقوق و امتيازات ديگري از
جمله مشاركت در جلسات و برنامه كاري مجمع‌عمومي و نيز كنفرانسهاي بين‌المللي و
سازمان ملل را به فلسطين اعطا كند.
ايجاد كميته حقوق فلسطيني، 1975
كميته اجراي حقوق انكار ناپذير مردم فلسطين كه به
عنوان كميته حقوق فلسطيني نيز شناخته شده است، در سال 1975 از سوي مجمع‌عمومي تأسيس
شد. از اين كميته خواسته شد برنامه‌اي جهت قادر كردن فلسطيني‌ها به استيفاي حقوق
انكارناپذيرشان ارائه كند. كميته مزبور در سال 1976، دو نوع توصيه ارائه كرد، نخست
در رابطه با حقوق فلسطيني‌ها براي بازگشت به سرزمين و خانه‌ها و باز پس گرفتن
اموالشان بود و دوم، حقوق آنها در كسب استقلال و حاكميت ملي.
شوراي امنيت اين توصيه‌ها را مورد بحث قرار داد،
اما به خاطر رأي منفي ايالات‌متحده، به عنوان عضو دايمي شوراي امنيت، نتوانست
تصميمي در اين مورد اتخاذ كند. شوراي امنيت موضوع را در موقعيتهاي مختلف مورد بررسي
قرار داد. ولي هر بار بدون تصميم‌گيري آن را به وقت ديگر موكول كرد. اما مجمع در
سال 1976 و سالهاي پس از آن اين توصيه‌ها را مورد تأييد قرار داد. مجمع همچنين از
كميته خواست موضوع فلسطين را زير نظر داشته و گزارشها و توصيه‌هايي در اين مورد به
دبيركل يا شوراي امنيت ارائه دهد. همچنين،كميته مأموريت يافت به وسيله سازمانهاي
غيردولتي و ديگر ابزارهاي مناسب بيشترين اطلاع‌رساني را در مورد توصيه‌هاي خود
انجام دهد.
كميته طي دهه 1980 و 1990 با عنايت به حقوق
فلسطيني‌ها از اين شرايط پيروي كرد و يافته‌هاي خود را در اختيار مجمع عمومي و
شوراي امنيت قرار داد. سمپوزيومها، كنفرانسها و ديگر فعاليتهاي اين كميته به افزايش
آگاهي در مورد مسئله فلسطين در سطح بين‌المللي كمك كرد و كانون تلاشهاي خود را
دستيابي به راه حلي صلح‌آميز مبتني بر استيفاي حقوق حقه مردم فلسطين قرار داد.
نكته‌هايي از اسناد سازمان ملل
اعطاي عضويت ناظر به ساف
مجمع عمومي در قطعنامه 22 نوامبر 1974، از سازمان
آزاديبخش فلسطين دعوت كرد به عنوان ناظر در جلسات و برنامه‌هاي كاري مجمع‌عمومي
شركت كند.
مجمع‌عمومي،
با عنايت به مسئله فلسطين،
با در نظر گرفتن جهان‌شمولي توصيه‌هاي منشور
سازمان ملل،
با يادآوري قطعنامه 3102 (28) مورخ 12 دسامبر
1973،
با توجه به قطعنامه 1835 (56) مورخ 14 مه 1974
شوراي اقتصادي و اجتماعي و قطعنامه 1840 (56) مورخ 15 مه 1974 شوراي اقتصادي و
اجتماعي،
با عنايت به كنفرانس ديپلماتيك در مورد تأييد مجدد
توسعه حقوق بشر‌دوستانه بين‌المللي قابل اعمال در منازعات مسلحانه، كنفرانس جمعيت
جهاني و كنفرانس غذاي جهاني، از سازمان آزاديبخش فلسطين دعوت مي‌كند در مشورتهاي
مربوطه مشاركت كند،
همچنين با توجه به سومين كنفرانس سازمان ملل در
مورد حقوق درياها از سازمان آزاديبخش فلسطين دعوت مي‌كند به عنوان ناظر در
مشورتهاي مربوطه مشاركت كند،
1. سازمان آزادي بخش فلسطين را به شركت در جلسات و
برنامه‌هاي كاري مجمع‌عمومي به عنوان ناظر دعوت مي‌كند؛
2. از سازمان آزاديبخش فلسطين براي مشاركت در
جلسات و برنامه‌هاي‌كاري تمام كنفرانسهاي بين‌المللي برگزار شده از سوي مجمع عمومي
به عنوان ناظر دعوت مي‌كند؛
3. به اين موضوع عنايت دارد كه سازمان آزاديبخش
فلسطين به عنوان ناظر حق مشاركت در جلسات و برنامه‌هاي‌كاري تمامي كنفرانسهاي
برگزار شده از سوي ارگانهاي سازمان ملل را دارد.
4. از دبيركل درخواست مي‌كند اقدامات لازم براي
عملي كردن قطعنامه حاضر را انجام دهد.
قطعنامه 3237 (29) مجمع‌عمومي مورخ 22 نوامبر 1974